Wat Volmaakte Dagen Vermogen
Vermogen van Hernan Diaz en Perfect Days van Wim Wenders
Tip voor wie gretig op zoek is naar nieuwigheden, vooruitgang of verbetering. Nieuw is overroepen en: “Vooruitgang bestaat niet. Alleen beweging,” zo staat het in Joe Speedboot (2005) van Tommy Wieringa. Speedboot is 20 jaar oud. Zeer goed boek. De pensionado heeft het hier over een film en een boek die al even op de plank lagen.
Perfect Days (2023, Wim Wenders) is een diepe duik in andermans leven. Dat van Hirayama van The Tokyo Toilet. Hij is een gewoontedier. Zo koopt hij elke zondag een boek voor 1 dollar en leest het in een week. Artisticiteit zit in het her- en heropvoeren van weliswaar zinloos banale en tegelijk mooie dingen. De blik van Hirayama is die van de kunstenaar. Het zit in William Faulkner, Patricia Highsmith, angst/beklemming, de stemmen van spelende kinderen, mannen met handdoekjes, rust/onrust, geduld met een jonge collega, liedjes (zoals Redondo Beach van Patti Smith), publieke baden, jonge boompjes en, schaduwen. Beleef de dingen echt. Slow cinema, verveelt geen moment. De film zit tussen twee quotes. Van “Waarom kan niets hetzelfde blijven?” Tot “Uiteindelijk verandert er niets.” Het einde is een warme glimlach van Hirayama. Voor ons.
Koji Yakusho won de prijs voor beste acteur in Cannes in 2023
Vermogen van Hernan Diaz werd gepubliceerd in 2022. Het gaat over rijke mensen, hoe men daar tegenaan loopt en tegenop kijkt en, dat men tegen hun almacht weinig vermag. Enerzijds.
Anderzijds gaat het over alle kanten van de waarheid. In een roman, een onvoltooid manuscript, memoires en een dagboek ontrolt zich een en hetzelfde verhaal. Check de substack-posts van deze pensionado en ontdek dat hij het tien keer heeft over “het verhaal”. 5 januari: “elk boek vertelt ons meer dan een verhaal.” 6 januari: “er is niet een groot verhaal.” En, 4 mei: “Alles is verhaal. Alles wordt tot verhaal omgesmolten.” Diaz heeft dus een geboeide lezer gevonden.
Vermogen is talig maar doorgaans droog. Alle stemmen rapporteren meer dan dat ze op zoek zijn naar verstrooien met taal. Het is ook de taal van een andere tijd.
Lieve lezer, blijf nog even. Vermogen is opgebouwd als vier boeken in een roman of, een roman in vier delen:
Effecten van Harald Vanner uit 1938. Een roman over Benjamin en Helen Rask. Een sleutelroman. Rask is de miljardair Andrew Bevel.
Mijn Leven, het levensverhaal van Andrew Bevel & Mildred Bevel-Howland. Dit is de autobiografie van Andrew met Ida Partenza als ghostwriter. Het boek is onaf. Dikwijls blijft het bij flarden, notities.
Een gedenkschrift, herinnerd. Uit 1985 is dit een terugblik van Ida Partenza. Vader Partenza, marxist-anarchist, speelt een bijzondere rol.
Opties. De dagboeken van Mildred Bevel-Howland.
“De geschiedenis is een verzinsel met een leger,” en dus de officiële waarheid. Dat betekent dat er ook plaats is voor een verdraaiing, verzinsels, een onschuldige fantasie en de botte leugen. In Vermogen (originele titel: Trust) is er niet een verhaal maar is er ruimte voor meerstemmigheid. Diaz biedt vier perspectieven. Zo kom je wel en niet te weten hoe het zit en zat met de high finance, de krach in 1929. Het is een verhaal van macht, spanning en verwarring. Wie is schuldig en wie mogelijk ook of niet? Diaz wil dat zijn lezer detective is. Hij wil dat we zijn boek lezen zoals we het nieuws en de geschiedenis kritisch bekijken en ontcijferen.
Een dikke 8/10 van de pensionado.
2 meesterwerken.