In Orbit (Orbital) van Samantha Harvey en, Kitty Pouwels.
Heb je even tijd voor ons en voor de aarde?
Samantha Harvey schreef een beste boek van het jaar. Wij moeten blij zijn dat er ieder keer weer meer beste boeken zijn. Harvey schreef zelfs het beste boek van vorig jaar. (Booker Prize 2024)
In de hoofdrol: de aarde en de achtertuin van de planeet, de ruimte.
Belangrijkste bijrollen: 6 astro- en kosmonauten in het internationaal ruimtestation. Zes personen, 4 mannen, 2 vrouwen, 5 nationaliteiten maar hun stemmen kan je soms moeilijk ontwarren. “Cirkelend rond de aarde in hun ruimteschip zijn ze zo samen, en zo alleen, dat zelfs hun gedachten, hun innerlijke mythologieën, af en toe overeenstemmen.” Formidabele openingszin.
Andere bijrollen: de mensen die de 6 kennen op de blauwe planeet. Speelt de belangrijkste bijrol: de wereld, - dat is niet hetzelfde als de aarde. De wereld is een zootje dommekloten dat de aarde plundert waardoor de mensheid zich “aan het eind van het alles-mag-kapot-puberstadium van zelfbeschadiging en nihilisme” bevindt. Wij zijn de klunzige pubers die voortdurend wat kan mij dat schelen roepen. En vooral: “Boeien!”
De relativiteit én de helaasheid der dingen werd nog nergens zo scherp verteld. Zo vanzelfsprekend virtuoos en vindingrijk. De directe eenvoud primeert. Het is een menselijk verhaal en tegelijkertijd een hightech ode aan de planeet en het simpele broze leven. Het boek is hartverscheurend juist. In de Nederlandstalige versie zijn het 174 bladzijden om jaarlijks te herlezen. In orbit is een documentaire roman. Tenminste, het verhaal is net echt.
De pensionado las de Engelse en de Nederlandstalige versie. De vertaling heeft de leeservaring verrijkt. De pensionado geeft doorgaans zijn vertrouwen aan vertalers omdat hij weet dat hun kennis van vreemde talen de zijne overstijgt. Uitzonderingen (haastklussen) daargelaten kent de vertaler de finesses van de taal die hij zich eigen heeft gemaakt veel beter dan de pensionado. Wie zijn talenkennis meer vertrouwt dan die van een deskundige vertaler is achterdochtig. Of pretentieus. Hulde aan Kitty Pouwels!
Neen, zegt Harvey, ze heeft geen klimaatroman willen schrijven. Natuurlijk is het er wel een geworden. Zij heeft daar geen moeite mee en wij hebben dat genre nodig. Harvey wankelt tussen hoop en twijfel: “Do I have hope that the US will survive Trump, or that we will somehow step up to our responsibilities vis-a-vis climate change?” De zes aan boord hebben wel degelijk zicht op “de politiek van de begeerte.” Hopeloos optimisme kenmerkt ook dit boek.
Samantha Harvey verdient alle prijzen voor In orbit. Het boek is net zo uniek, kleurrijk, uitzonderlijk en wonderlijk als de aarde.
Lees het nu maar gewoon. Wie traag leest, de woorden lepelt en geen tijd heeft, kan het uitlezen in een paar dagen.